Sivil Haber
2012-01-05 12:04:21

Tahterevalli sisteminin sonu

Mustafa ÖZCAN

05 Ocak 2012, 12:04

 Rus idaresinin ortak özelliği fiziki tasfiyelerdir. Dünden bugüne bu özellik hiç değişmemiştir. Değişen yöntemler olmuştur. Sovyetler Birliği cehennemi bir idare tarzıdır. İnsan ve fert hiçbir biçimde güven içinde değildir. Bugünkü Rusya da bu özelliklerini SSCB'den tevarüs etmiş görünüyor. Olan bitenin özeti şudur: Bolşevizm ile birlikte totaliter yönetim tarzı gitmiş ve Yeltsin ve Putinizm ile birlikte otoriter bir yönetim başa gelmiştir. Tek parti yönetimi yoktur ama anlayışı ve onun ötesinde tek adam yönetimi vardır. 'Korku cumhuriyeti' diye bir tabir vardır. Gerçekten de Rusya şu an da korku cumhuriyeti tabirini hatırlatan bir yönetim tarzı içindedir.

Geçmişte Sovyetler Birliği'nde gözden düşenleri KGB acımasızca tasfiye ederdi. Şimdi ise bu işi mafya-devlet sarmalı deruhte etmektedir. Ya da 15-20 yıl önce insanlar sokak ortasında bıçakla öldürülürken şimdi silahla öldürülmektedir. Şimdi infazlardan bir kısmını siyasallaştırılmış yargı yapıyor ya da mafyalaşan devlet. SSCB döneminde devletin bir ideolojisi vardı. Şimdi ise mafyası ve gücü var. Berlusconi ile Putin arasındaki samimiyetin bir parçası da ortak sistemler olmalıdır. Berlusconi'nin İtalyan mafyası ile ortak olduğu kanaati yaygındı. Rusya da ise Putin döneminde mafya bir şekilde devletin parçası haline getirilmiştir. Bu yeni otoriter yapı, 'Putinizm veya ikili sistem' olarak anılıyordu. Buna kaldıraç veya tahterevalli sistemi denebilir. Bir dönem üste Putin diğer dönemde ise Medvedev çıkıyordu. Al gülüm ver gülüm bir sistem tıkır tıkır işliyordu. Ta ki son seçimlere dek. Medvedev sistemin insani yüzü olarak tezahür ediyordu. Putin ise haşin yüzü. Bu sistem deşifre olmuş ve anlamını kaybetmiştir.

İlginçtir, bu sistemi kurgulayan da bir Çeçen siyasetçi imiş. Putinizmi hedef alan gösterilerle birlikte Vladislav Surkov adlı Çeçen-Rus kırması stratejist gözden düştü ve Kremlin kendisine kapatıldı. Otoriter Kremlin sistemini inşa eden Çeçen'in asıl ismi Aslambek Andarbekoviç. Çeçen babası evi terk edince annesi adını bilinen şekliyle Ruslaştırmış. Yeltsin'in Kazanlı Tatar damadının başına gelenler gibi. Bilindiği gibi Çeçenler arasında Ruslarla evli çok sayıda isim var. Bunlardan birisi de rahmetli Cahar Dudayev'di ve Rus asıllı eşi şehit olduktan sonra da Dudayev'e olan sadakatini ve vefasını sürdürmüştür. Çeçen siyasetçilerin ve Çeçen siyasetinin Rusya üzerine görülmeyen bir etkisi var. Buna görülmez etki de denebilir. Sözgelimi, SSCB'den Rusya Federasyonu'na geçiş süresinde en etkili isimlerden birisi Meclis Başkanı Ruslan Hasbulatov idi ve Çeçen asıllıydı. Şimdi de tahterevalli siyasetini kurgulayan ismin Çeçen asıllı Vladislav Surkov olduğunu görüyoruz. Demek ki Çeçen siyasetçilerin Rus siyaseti üzerinde bazen kritik etkileri olabiliyor.

Bunun ötesinde Çeçen siyasetinin de Rusya üzerinde hayati önemi var. Sözgelimi, Yeltsin- Putin değiş tokuşu veya halef selef olma durumu da Çeçen meselesiyle bağlantılı gerçekleşmiştir. Putin'e giden yolu Yahudi asıllı oligark Boris Berezovski ile Yeltsin açmıştır. Lakin daha sonra Putin, Berezovski ile ters düşmüştür. Kısaca Çeçenistan manipülasyonu üzerine çift hörgüçlü veya tahterevalli sistemi inşa edilmiştir. Sonra Putin-Medvedev iktidarı Çeçenistan'da Kadirov'lar ortaklığıyla yola devam etmiştir. Putin'in parlamasının gerisinde iki husus vardır. Bunlardan birisi, Bush'un işgalleri nedeniyle petrol fiyatlarının atması ve bunun da Kremlin'in yelkenlerini şişirmesidir. İkinci husus ise 1999 yılında başlayan ikinci işgal dönemi ve bu dönemin bir uzantısı olarak Kadirov'ların Çeçenistan'da iktidara gelmeleridir. Lakin artık bu dönemin, defolarının anlaşılmasıyla birlikte halkın gözünden düşmesidir. Çeçen asıllı king's maker (kral atayıcı, sistem kurucu) Vlardislav Surkov'un görevden alınması bunun ilk habercisidir. Putin'in yakın müttefiklerinden eski maliye bakanı Aleksey Kudrin, Surkov için "Şu anki sistemin mimarıydı. Bugün tüm sistem yeniden gözden geçiriliyor. Yeni bakış açısına sahip yeni yöneticilere ihtiyaç var" diyor. Kremlin'deki görevi sırasında iç siyasi politikalardan sorumlu olan 47 yaşındaki Surkov, Putin ve Medvedev'den sonra Rusya'nın en güçlü adamı olarak görülüyordu. Surkov kariyerine ironik bir şekilde, şu an Putin'in en büyük düşmalarından olarak görülen hapisteki eski oligark Mikhail Kodorkovski için çalışarak başladı. 1999'da Boris Yeltsin döneminde politikaya girdi. Kısa sürede liberallerin 'nefret sembolü', Putin için ise 'Tanrı'dan bir hediye' oldu. Onun yükselişi Putinizmin yükselişi oldu düşüşü de Putunizmin düşüşü olacaktır.

Sitemizden en iyi şekilde faydalanmanız için çerezler kullanılmaktadır.